บทที่ ๔
บทวิเคราะห์
คุณค่าของสถาปัตยกรรมพื้นถิ่น ล้วนมีบทบาทสำคัญต่อการพัฒนารูปแบบสถาปัตยกรรมปัจจุบันเป็นการสร้างเอกลักษณ์ที่ต่อเนื่องกับสภาพแวดล้อมทางวัฒนธรรมและขนบประเพณีของแต่ละท้องถิ่น การศึกษาสถาปัตยกรรมพื้นถิ่นจึงนำไปสู่การรู้ซึ้งในคุณค่านั้น การศึกษาค้นคว้าทำให้เห็นถึงความสัมพันธ์ระหว่างรูปทรงที่สนองตอบความต้องการทางกายภาพที่มีความจำเป็นและความต้องการขั้นพื้นฐานของการ
ดำรงชีพ ความชาญฉลาดในการแก้ปัญหาทางเทคนิควิธีการก่อสร้าง ตลอดจนการคิดประดิษฐ์วัสดุที่หาได้ในท้องถิ่น
นอกจากนี้ยังต้องค้นลึกลงไปถึงความหมายที่เป็นเนื้อหาสาระทางสังคมที่แฝงเร้นอยู่กับรูปทรงและการแบ่งพื้นที่ภายในตัวเรือนอีกด้วย เพราะเรือนพื้นถิ่นจะสะท้อนให้เห็นถึงเนื้อหาของวัฒนธรรมในแต่ละสังคม อันรวมถึงพฤติกรรม คติความเชื่อและพิธีกรรม ยังผลให้เกิดโลกทัศน์จากแหล่งความรู้ของท้องถิ่นที่คนยุคปัจจุบันไม่ความละเลยและมองข้าม
เรือนพื้นถิ่นชุมชนบ้านสาขลา มีปัญหาคล้ายกัน มุ่งแก้ปัญหาเรื่องสภาพแวดล้อม คือสภาพการทรุดตัวของแผ่นดิน แต่เดิมนิยมสร้างเป็นเรือนไทย ใต้ถุนสูง เมื่อเวลาผ่านไปทำให้ใต้ถุนเรือนต่ำลงเพราะการทรุดตัวของแผ่นดินและการทับถมของดินตะกอนอันเกิดจากน้ำท่วม ประกอบกับเป็นพื้นที่ชายทะเล จึงมีน้ำขึ้นน้ำลงอยู่ทุกวัน
เมื่อสภาพแวดล้อมไม่อำนวยจึงมีการเปลี่ยนแปลงที่อยู่อาศัย บ้างรื้อของเก่าทิ้งหรือขายไป ปลูกสร้างเป็นแบบสากลนิยมขึ้นใหม่ ใช้วัสดุก่อสร้างชนิดใหม่
บางเรือนก็ต่อเติมเป็นร้านค้าเพื่อความอยู่รอดตามความผันแปรของสภาพเศรษฐกิจ บ้างเป็นลูกหลานรับมรดกมา แต่ตนเองไม่ได้อยู่อาศัยและเห็นคุณค่าของเรือนโบราณก็ช่วยกันซ่อมแซมรักษาให้คงอยู่ บ้างก็ดัดแปลงให้เหมาะกับอาชีพของตน และก็มีอยู่เป็นจำนวนมากที่ทนแรงรบเร้าต่อความอยากได้เรือนงามๆ แบบตะวันตก ก็รื้อขายแยกย้ายออกจากที่เดิม ปรับเปลี่ยนเป็นเรือนหลังใหม่ ใช้วัสดุอุตสาหกรรมแทนวัสดุพื้นถิ่น
นับว่ายังมีอาคารบ้านเรือนบางส่วนที่แสดงให้เห็นเป็นส่วนหนึ่งของชีวิตผู้คน ชาวบ้าน ตามวิถีชีวิตของคนชนบทชายทะเล และความเป็นอยู่ของคน ความเชื่อขนบธรรมเนียมประเพณีประจำถิ่น ตามสภาพดินฟ้าอากาศ แสดงให้เห็นการแก้ปัญหาและความเหมาะสมของสภาพเศรษฐกิจ
บางครั้งก็ไม่รู้ตัวว่ากำลังถูกกลืนด้วยระบบเศรษฐกิจรุ่นใหม่ และการพัฒนาประเทศที่เปล่าประโยชน์
การเปลี่ยนแปลงทางด้านรูปแบบ
อาคารส่วนมากเดิมหลังคามุงจาก เมื่อเวลาเปลี่ยนไปมีวัสดุที่คงทนมากกว่าและไม่ต้องเปลี่ยนหลังคาบ่อยๆ เพราะจากเก่า วัสดุนั้นคือสังกะสีและและกระเบื้อง อาคารรูปทรงเดิมจึงมีหลังคาเป็นกระเบื้องเป็นส่วนมาก
