พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย  ทรงมีพระราชดำริในการสร้างเมืองสมุทรปราการขึ้นมาใหม่   เพื่อให้เป็นเมืองหน้าด่านใช้ป้องกันข้าศึกที่จะยกมาทางทะเล  พร้อมกับมีพระราชดำริในการที่จะสร้างพระสมุทรเจดีย์ให้เป็นที่สักการะของชาวพุทธ    เพื่อแสดงถึงความเป็นเมืองพุทธศาสนา  และเป็นสัญลักษณ์ที่สังเกตของผู้ที่แล่นเรือผ่านเข้าออกปากอ่าวไทย     แม้ว่าการนี้ไม่สำเร็จในรัชกาลของพระองค์แต่ถือว่าเป็นพระราชดำริของพระองค์

           ลักษณะ    เป็นพระบรมรูปประทับนั่งในเครื่องทรงพระมหากษัตริย์   รองพระบาทเชิงงอน   บนพระที่นั่งกงสร้างด้วยโลหะเนื้อสำริด   รวมน้ำหนัก ๕๗๐ กิโลกรัม  ปั้นโดยกรมศิลปากร   แท่นที่ประทับอยู่ในศาลาทรงยุโรป   ด้านทิศเหนือของพระสมุทรเจดีย์

           จังหวัดสมุทรปราการดำเนินการหาเงิน    โดยการรับบริจาคจากบริษัท  ห้างร้าน พ่อค้า แม่ค้า ข้าราชการ ประชาชน   และจัดสร้างวัตถุมงคลพระพุทธรูปปางห้ามสมุทร  ให้ผู้มีจิตศรัทธาเช่า   นำรายได้ทั้งหมดมาใช้ในการสร้างพระบรมราชานุสาวรีย์   และปรับปรุงวิหาร  ตึกทรงยุโรป   โดยกรมศิลปากรเป็นผู้ออกแบบ  ปั้นหล่อ    ประกอบพิธีอัญเชิญพระบรมราชานุสาวรีย์มาจากโรงหล่อที่ศาลายา  พุทธมณฑล  จังหวัดนครปฐม    มาประดิษฐานที่ศาลาทรงยุโรปเมื่อวันที่ ๒๕ มีนาคม ๒๕๓๙   พร้อมทั้งจัดงานฉลองสมโภช    พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ   ให้สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี    เสด็จแทนพระองค์ทำพิธีเปิดพระบรมราชานุสาวรีย์    เมื่อวันอังคารที่ ๑๓ สิงหาคม ๒๕๓๙