นิวอัมสเตอร์ดัม

นิวอัมสเตอร์ดัม   ตั้งอยู่ในเขตตำบลปากคลองบางปลากด   อำเภอพระสมุทรเจดีย์  จังหวัดสมุทรปราการ   นิวอัมสเตอร์ดัม คือ สถานีการค้าของชาวฮอลันดาที่ปากแม่น้ำเจ้าพระยา   ในสมัยกรุงศรีอยุธยา   มีลักษณะเป็นคลังสิค้าและท่าเรือขนถ่ายสินค้า   จากการตรวจสอบข้อมูลจากเอกสารเช่น   บันทึกการเดินทางของเรือบริษัทอินเดียตะวันออกของอังกฤษ   จดหมายเหตุของแกมป์เฟอร์   จดหมายเหตุระยะทางพระอุบาลีไปลังกาทวีป และแผนที่ลำน้ำเจ้าพระยาในสมัยกรุงศรีอยุธยา    สรุปได้ว่า อัมสเตอร์ดัม (Amsterdam)   ตั้งอยู่บริเวณปากคลองบางปลากดตรงบริเวณฝั่งตะวันตกของคลอง คลิกดูภาพ

        จากการศึกษาเปรียบเทียบกับสภาพของสถานีการค้าของฮอลันดาที่พระนครศรีอยุธยา   ที่สร้างในสมัยพระเจ้าปราสาททอง   ประกอบด้วยโรงเก็บสินค้า  ห้องอยู่อาศัย  ห้องโถงต่างๆ   สภาพของสถานีสินค้าของฮอลันดาบริเวณปากน้ำจึงไม่น่าจะต่างกันมากมายนัก   และจากคำบรรยายของแกมป์เฟอร์ (เข้ามาในสมัยพระเพทราชา)  กล่าวว่าเป็นอาคารไม้   และเอกสารในชั้นหลังต่อมาสมัยพระบรมโกศเรียกตึก   คงมีการปรับปรุงให้เป็นอาคารถาวร   ส่วนสถานีการค้าจะเลิกใช้ไปเมื่อใดไม่ปรากฎหลักฐานแน่ชัด

        เมื่อเกิดสงครามขึ้นในสมัยปลายกรุงศรีอยุธยา   จนอาณาจักรอยุธยาล่มสลายไป   บ้านเมืองบริเวณปากแม่น้ำซึ่งเป็นด่านสำคัญก็ได้รับผลกระทบไปด้วย   รวมถึงความสัมพันธ์ทางการค้ากับนานาชาติก็หยุดชะงักลง   สิ่งก่อสร้างต่างๆ บริเวณปากแม่น้ำนี้ถูกทำลายเสียหายหรือถูกทิ้งร้างไป

        ต่อมาในสมัยพระเจ้ากรุงธนบุรีก็ได้โปรดฯ ให้มีการรื้อป้อมค่ายกำแพงเมืองพระประแดงไปใช้ในการสร้างป้อมค่ายที่เมืองธนบุรี   ทำให้เห็นสภาพได้ว่าบริเวณปากน้ำในช่วงสมัยธนบุรีและต้นรัตนโกสินทร์   น่าจะถูกลดความสำคัญลง   สถานีการค้าของฮอลันดาก็คงจะได้รับผลกระทบจากสงครามด้วยเช่นกัน